* Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, σε τι κατάσταση
βρίσκεται ο οπτικοακουστικός χώρος και ποια τα προβλήματα που
αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι σε αυτόν;
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο οπτικοακουστικός χώρος αφορούν
όλους τους εργαζόμενους του κλάδου: ηθοποιούς, σκηνοθέτες,
σεναριογράφους, διευθυντές φωτογραφίας, όλους όσοι βρίσκονται πίσω από
τη δημιουργία μιας, π.χ., τηλεοπτικής σειράς. Αυτή τη στιγμή ο χώρος
βιώνει μια πολύ μεγάλη κρίση, που ξεκίνησε από το 2008, με την πτώση της
διαφήμισης.
Εδώ υπάρχουν δύο πόλοι: ο ένας είναι η κρατική ή, καλύτερα, η δημόσια
τηλεόραση και ο άλλος η ιδιωτική, που συναρτάται άμεσα με τη διαφήμιση.
Η δημόσια τηλεόραση δεν εξαρτάται, ούτε και πρέπει να εξαρτάται από τη
διαφήμιση, αλλά μονάχα από το ειδικό τέλος που πληρώνει κάθε Έλληνας
(και καλώς, διότι παντού με παρόμοιο τρόπο χρηματοδοτείται η δημόσια
τηλεόραση).
Αφού λοιπόν χρηματοδοτείται από τους πολίτες, πρέπει να είναι και
ανταποδοτική. Όμως εδώ και πέντε χρόνια έχει σταματήσει οποιαδήποτε
παραγωγή μυθοπλασίας (σειρές και τηλεταινίες) και έχουν περιοριστεί
δραματικά οι παραγωγές ντοκιμαντέρ. Αυτό έχει αντίκτυπο όχι μονάχα
εργασιακό αλλά και στο τι πρόγραμμα μεταδίδεται από τη δημόσια
τηλεόραση, το οποίο έχει περιοριστεί στις επαναλήψεις.
Η ΕΡΤ έχει γίνει ένας χώρος όπου εργάζονται άνθρωποι, όχι όμως και
ένας χώρος όπου παράγεται πρόγραμμα για όλα τα στρώματα του ελληνικού
λαού, κάτι για το οποίο πληρώνεται από τον ελληνικό λαό. Αν αυτό που
προσφέρεται απαντούσε στις ανάγκες που έχει το ελληνικό κοινό στην
ψυχαγωγία, τη διασκέδαση και την ενημέρωση, τότε ο κόσμος δεν θα
διαμαρτυρόταν για το τέλος που πληρώνει στην ΕΡΤ. Δυστυχώς, συχνά η
συζήτηση εξαντλείται μόνο στα δίκαια, κατά κανόνα, αλλά πολύ στενά
εργασιακά αιτήματα των μονίμων και των συμβασιούχων...
* Και στην ιδιωτική τηλεόραση;
Στην ιδιωτική τηλεόραση η κατάσταση με τη σαρωτική πτώση της
διαφήμισης, έχει χειροτερεύσει πολύ τα τελευταία χρόνια. Έχουν
σταματήσει στην ουσία να γίνονται νέες παραγωγές, αλλά και σε όσες
γίνονται οι ηθοποιοί, οι σεναριογράφοι, όλοι οι συντελεστές είναι
απλήρωτοι, με χρεωστούμενα ακόμη και δύο χρόνων, που κανείς δεν ξέρει αν
θα τα πάρει και πότε. Επίσης, έχουν πέσει τόσο πολύ οι αμοιβές που νέοι
ηθοποιοί φτάνουν ουσιαστικά να παίρνουν καθαρά 30 ευρώ για κάθε
επεισόδιο! Στην τηλεόραση αυτή είναι σήμερα η πραγματικότητα.
Πάντα ήταν μεγάλο το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στις αμοιβές, αλλά
σήμερα δεν μιλάμε πια για ψαλίδα: αν ανοίξεις τα δύο σκέλη του ψαλιδιού
θα σχηματιστεί... ευθεία. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι και τα «μεγάλα»
ονόματα δεν έχουν υποστεί μειώσεις στις αμοιβές τους. Οι περισσότεροι,
προκειμένου να έχουν δουλειά, δέχονται να εργαστούν με μικρότερη αμοιβή.
Όμως η αντίστοιχη μείωση στις αμοιβές των χαμηλόμισθων βρίσκεται κάτω
από τα όρια της αξιοπρέπειας. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως συλλογικές
συμβάσεις στην τηλεόραση δεν υπάρχουν, γιατί ο κλάδος δεν έχει
διεκδικήσει συλλογικά τα δικαιώματά του. Τις λίγες φορές που μπόρεσε να
δράσει συλλογικά και με πνεύμα συνεργασίας πέτυχε πολύ σημαντικά
πράγματα.
* Το πρόβλημα της ανεργίας στον χώρο ποιους πλήττει;
Στον δικό μας χώρο οι άνθρωποι πολύ σπάνια παίρνουν σύνταξη
αξιοπρεπή, γιατί κανείς δεν έχει διαρκώς ένσημα. Η ανεργία στους
ηθοποιούς μεγαλύτερης ηλικίας είναι πολύ δυσβάστακτη γιατί, αφενός,
συνταξιοδοτικά τα τελευταία πέντε ασφαλιστικά χρόνια είναι πολύ κρίσιμα,
διότι διαμορφώνουν το ύψος της σύνταξης, αφετέρου δε γιατί απέναντι
στους ηθοποιούς υπάρχει πολύ μεγάλος ηλικιακός ρατσισμός. Σε αυτόν τον
χώρο όμως το ζήτημα της ανεργίας δεν έχει να κάνει με την ηλικία, σε
όλες είναι το ίδιο υψηλή. Η ανεργία στον κλάδο, που πάντα ήταν πολύ
μεγάλη, τώρα φτάνει ακόμη και το 90%!
Επιπλέον, η κατάργηση της άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος οδήγησε
ακόμη και κομμωτές στο σανίδι του θεάτρου. Θα έπρεπε, όχι βέβαια να
επανέλθει η άδεια, αλλά τουλάχιστον για να δουλέψει κάποιος στο θέατρο
να έχει αποφοιτήσει από δραματική σχολή και αυτό να ισχύει σε μεγάλο
βαθμό και για την τηλεόραση.
* Σε αυτές τις συνθήκες, με ποιους όρους μπορεί να γίνεται λόγος για καλλιτεχνική δημιουργία;
Το στερεότυπο ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι και λίγο ρακένδυτος
και να πεινάει είναι αστείο. Ούτε το πνεύμα μπορεί να απελευθερωθεί ούτε
να λειτουργήσεις καλλιτεχνικά αν σκέφτεσαι ότι μπορεί να σε πετάξουν
από το σπίτι σου στον δρόμο τον επόμενο μήνα γιατί δεν έχεις να
πληρώσεις το νοίκι.
Η Μπίλι Χόλιντεϊ, ξέρετε, όταν κάποτε ρωτήθηκε πώς βίωσε το κραχ του
1929, απάντησε: «Δεν το κατάλαβα, γιατί στο σπίτι μου είχαμε πάντα
κραχ...» Ο χώρος των καλλιτεχνών πάντα βρισκόταν σε συνθήκες κραχ, αλλά
σήμερα στις εργασιακές σχέσεις κυριαρχεί η δουλοκτησία, μια κατάσταση
που βρίσκεται πέραν του κραχ. Και πέραν του κραχ αρχίζει η
βαρβαρότητα...
Από την ΑΥΓΗ
Κακουριώτης Σ.
Ημερομηνία δημοσίευσης: 01/04/2012
