Ο Ικαριώτικος χορός και η μετάνοια

 

Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη

«Της πατρώας δόξης σου, αποσκιρτήσας αφρόνως, εν κακοίς εσκόρπισα, ον μοι παρέδωκας πλούτον˙ όθεν σοι την του ασώτου φωνήν κραυγάζω˙ ήμαρτον ενώπιόν σου, Πάτερ οικτίρμον˙ δέξαι με μετανοούντα, και ποίησόν με ώς ένα των μισθίων σου». Κυριακή του Ασώτου.

Αυτό το σκέλος αφομοιώνει και πολιτικοποιεί ο προτεσταντικός οικονομισμός, μια τέτοια ομολογία πρέπει να υπογράψει η χώρα, στη νέα απαιτητή συνθήκη. Πέρα λοιπόν από την ευκρίνεια, την ασάφεια, τη διάρθρωση, τη λογιστική της συμφωνίας, πρέπει να υφίσταται ως κεντρική αξιωματική μια τέτοια παραδοχή. Το απόσπασμα από την Ιερά Σύνοψη είναι η μορφή ένταξης στη νέα Ευρώπη. Με μία υποσημείωση: κι εμείς παραγγείλαμε, συν-κτίσαμε αυτή την ευρωπαϊκή συνθήκη και τη συνακόλουθη απαίτηση. Έτσι, το απόσπασμα ισχύει διπλά. Και ως κλήση για μετάνοια αλλά και ως δική μας μετοχή. Αλλά και μια δεύτερη υποσημείωση: το άλλο σκέλος, τη συγχώρεση, τον μόσχο τον σιτευτό, την αγαπητική συμπερίληψη, δεν τη περιλαμβάνει η συνθήκη. Δεν είναι τρελοί οι δανειστές.

Μετά από δυο ανοιχτές πολιτικές ομιλίες στον Αγιο Κήρυκο και τις Ράχες, βρέθηκα σ ένα πανηγύρι στον Αρμενιστή Ικαρίας. Χόρευαν σε ομόκεντρους κύκλους. Χωρίς ισχυρό, κορυφαίο, σολίστα, τραβούσαν και έπλεκαν έναν εσωτερικό χορό. Ο καθένας κι η καθεμιά λικνίζονταν αλλιώς. Ιδιαίτερες χορευτικές προσωπικότητες αναδύονταν απ' το πειθαρχημένο κυκλικό σύνολο. Ικαριώτικος. Με πλούσια και ποικίλη πειθαρχία, θα μπορούσε κάλλιστα να εικονογραφεί μια ενδεδειγμένη μορφή οικονομίας. Σχεδιασμένη, κάπως ρυθμισμένη, που επιτρέπει όμως τον αυτοσχεδιασμό και την παρέκβαση. Γενικές οδηγίες, γενικά χαρακτηριστικά που διασυνδέονται με το λίκνισμα, τα χούγια, τα ανατομικά ιδιοχαρακτηριστικά. Που επιτρέπουν στο ταλέντο - παραγωγικό στην οικονομία, κινητικό στον χορό- να ανθίσει και να δώσει. Ο Ικαριώτικος χορός θα μπορούσε να υποδειχθεί στους δανειστές (και στους δικούς μας) ως το επαρκές πρωτόκολλο. Να μάθουν ή μάλλον να δεχτούν αυτό στο οποίο μια μακραίωνη σωματική και τελετουργική άσκηση κατέληξε.
Μπα. Ο οικονομισμός - μορφή πολιτικού κρετινισμού μιξαρισμένου με έγκλημα - κτίζει την ιδεοληπτική διεθνή ελίτ. Αντί για χορευτικό κύκλο, περιελίσσεται το φίδι (ο όφις) στον λαιμό της χώρας, του λαού, του αισθήματος. «Ο οργανωμένος καπιταλισμός δεν έχει πια ανάγκη την αυτονομία του ατόμου: ο φιλελεύθερος επιχειρηματίας γίνεται αναχρονιστικός σε μια κοινωνία της οποίας η οικονομία αναπτύσσει ισχυρούς μηχανισμούς αυτορρύθμισης. Τα άτομα οφείλουν να λειτουργούν στο εσωτερικό των διαδικασιών που τους στερούν την πρωτοβουλία τους. Ο κοινωνικός λειτουργισμός είναι η ορθολογικοποίηση αυτής της στέρησης» επισχολίαζε o Pierre V. Zima τον Adorno.

Στέρηση. Η ακριβής λέξη. Ό,τι δεν συναντά κανείς στις ανοιχτές και ακομπλεξάριστες κοινότητες. Ναι χρειάζεται ένα εμβόλιο υποδόριο και στικτό, στέρησης και στέγνας. Πρωτίστως αυτό συγκροτεί τη νέα οικονομική απαίτηση. Όχι μια οποιασδήποτε υποταγή, αλλά μια συνοδοιπορία, μια μετάνοια. Αυτό μάχεται η χώρα. Να καθαρίσει με τις ενοχές της χωρίς να συμφιλιωθεί μ' αυτές. Να κρύψει την Εύα και να εμφανιστεί μπροστά στον Θεό χωρίς αίσθηση της γυμνότητας. Αλλά προχωράει και στο δεύτερο σκέλος του αμαρτήματος - μετά τον απαγορευμένο καρπό. Καρφώνει την Εύα. «Αυτή με παρέσυρε». Φταίει ο «Χατζηπετρής»...

Αντισταθείτε χορεύοντας. Αντέξτε πεισμωμένοι με χαρά. Αυτή η πάλη κρατάει ανθρώπους και κοινότητες. Και αυτό το ισομερές χορευτικό- συντροφικό πρωτόκολλο μπορεί να σώσει την παρτίδα, μπορεί να οργανώσει τους όρους μιας νέας συμφωνίας και με τους δανειστές, κυρίως με τη συνείδηση (το προτείνω και στους δανειστές και στους αρρωστημένους αρριβίστες).