"Η σεμνή, ταπεινή και διάσπαρτη ιδιοτέλεια"

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*
ΑΥΓΗ 25/03/2012 

H λαϊκή διαφθορά που φτιάχνει τα εξουσιαστικά εκκλησιάσματα είναι για την Αριστερά μικρή και ελάχιστα ένοχη

Η συμπυκνωμένη κοινωνική οργή δεν φάνηκε να μεταφράζεται στις ενδοπασοκικές εκλογές. Δεν με ενδιαφέρει η αξιοπιστία των αριθμών που ανακοινώθηκαν, όσο η απογοήτευση πολλών από αυτούς που ζουν συντετριμμένοι τις συνέπειες του «σοσιαλιστικού» και κρατικοδίαιτου νεοφιλελευθερισμού. Περίμεναν αυτοί οι πολίτες ότι το μίσος που νοιώθουν θα μεταφράζονταν σε μηδέν ψήφους για τον νέο πρόεδρο. Πολύ μεγάλο κοινωνικό και συλλογικό μίσος, καθόλου ψήφοι. Λάθος. «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ», όπως δήλωσε ο νέος πρόεδρος. Ακόμα και τα τεχνάσματα των διπλοψηφιών αυτό δηλώνουν. Είναι εδώ και ως πολιτική οντότητα και ως εκλογική πρακτική. Τι συνέβη; Παρ' όλο το μίσος, υπήρξαν ψήφοι. Παρ' όλη την υπερδεξιά μετατόπιση του ιστορικού κόμματος, υπήρξαν ευγνώμονες και επίμονοι άνθρωποι που πήγαν και ψήφισαν.

Η διάλυση που πέτυχε το κεντρικό όχημα καταστροφής του αστικού κράτους και των θεσμών, το αντιΠΑΣΟΚ υπόλειμμα του ΠΑΣΟΚ, φαίνεται ότι λειτουργεί συσπειρωτικά. «Να τα έχεις καλά μαζί τους, να είσαι γραμμένος στις λίστες για να σωθείς» από τη λιμπιντική κόλαση του παπανδρεϊκού γονιδιώματος. Όσο διαλύει μέσα στην πολιτική τυχαιότητα και ανικανότητα και ταξική πονηριά, τόσο εξουθενώνει. Όσο καταστρέφει τόσο πειθαρχεί. Μια μαύρη πειθαρχία που ποτέ η Αριστερά δεν ενοχοποίησε, δεν τιμώρησε, δεν θυμήθηκε. Η Λαϊκή διαφθορά που φτιάχνει τα εξουσιαστικά εκκλησιάσματα είναι για την Αριστερά μικρή και ελάχιστα ένοχη. Τα μεγάλα ιστορικά σχήματα που μεταχειρίζεται η Αριστερά για να εξηγήσει τις κοινωνικές διαρθρώσεις, μπερδεύονται από τη μικρή και διασπαρμένη ιδιοτέλεια. Το γλείψιμο στην εξουσία είναι άτυπο, ένα παρόραμα της ιστορίας, μια λεπτομέρεια ασήμαντη μπροστά στα μεγάλα διακυβεύματα: τον Σοσιαλισμό, τη Δημοκρατία, το Δίκαιο.

Η αδιάλειπτη ιδιοτέλεια που οδηγεί το χέρι στη δουλεία προς την κομματική εξουσία, η παρανομία του φτωχού, η μικρή καταπάτηση της παραλίας, η ελάχιστη δωροληψία του σκοτεινού κλητήρα είναι ασήμαντες λεπτομέρειες ή κατανοητά μικρά ελαττώματα που η επαναστατική συγκατάβαση πρέπει να συγχωρεί ή να παραβλέπει. Η παράβλεψη όμως αυτή φτιάχνει μια μεγάλη πολιτική τύφλωση. Οι πολιτικές ποιότητες που καθορίζονται από τη μαζική κατάχρηση είναι συντριπτικές και ηγεμονικές. Ναι. Το ΠΑΣΟΚ ακόμα και σ' αυτή τη δεξιότατη μορφή δεν πρόκειται να διαλυθεί γιατί έχει τα ριζώματα μιας αδίστακτης λαϊκής προσμονής. Ο λαός μας διδάχθηκε και μεγάλωσε μέσα σ' αυτή τη δαιδαλώδη ηθική αλληλουχία. Οι άστεγοι, οι νεόπτωχοι, οι αφανισμένοι είναι τα απλά συναισθηματικά και ελεήμονα άλλοθι αυτής της ωμής επιλογής. Ψηφίζω για αρχηγό και επισημαίνομαι. Με βλέπουν, είμαι μαζί τους, κινδυνεύω λιγότερο. Περίπου μια πιο σιωπηλή εκδοχή «αγανακτισμένου πολίτη».

Αυτή την επανεκτίμηση της χαμηλής ιστορίας, της εμπράγματης δηλαδή ιδιοτέλειας, η Αριστερά πρέπει να την κάνει. Όχι για να αντιπροτείνει μια ανάγνωση μνησικακίας και εκδίκησης, αλλά ίσα- ίσα για να την ακυρώσει ηθικά. Όταν δεις την ιστορία και ως προϊόν μίσους, ζήλειας, ιδιοτέλειας, κρυψίνοιας, κουτοπονηριάς, εξαχρείωσης, κτηνωδίας, χαφιεδισμού, ανηθικότητας, τότε έχεις ελπίδα να αναθερμάνεις τις ερμηνείες σου. Να αναδιατυπώσεις τη μεγάλη σύνθεση, εμβαπτισμένη και στις μαύρες πεδιάδες της δυσωδίας του δρόμου.

Αν δει κανείς όλες τις ιστορικές στρώσεις που συγκρότησαν την Ελλάδα, αυτή την ενεργό χαμηλή πεδιάδα θα εντοπίσει. Πίσω από τις μεγάλες πράξεις π.χ. της πείσμωνος και ηρωικής αριστεράς, πίσω από τις υψηλές χειρονομίες ταλαντούχων και ηθικών αστών, πίσω από τη μεγάλη σύλληψη του «άλλου» που συγκροτούν τη μεγάλη ιστορία, το μεγάλο αφήγημα, ο μελετητής θα βρει έξυπνα κρυμμένη τη χαμηλή ζώνη των ενστίκτων κανιβαλικής αυτοσυντήρησης, αφανισμού του διπλανού, καρφώματος, λιντσαρίσματος του ηττημένου. Σαν να γράφτηκε μια επίσημη ιστορία από τις μεγάλες πράξεις, για να «ξεκαρφώσει» την εκλαϊκευμένη πονηριά. Και όλα στο τέλος, αναβαπτισμένα αναμεμειγμένα στον πιο άδικο και άνισο εξισωτισμό. Αυτό το πολιτιστικό υπόστρωμα παράγει την πολιτική σκηνή τουλάχιστον στην εξουσιαστική της εκδοχή. Αυτό το υπόστρωμα είναι ενεργό και στη δόμηση της κρίσης και στην κοινωνική σφαγή που τη συνοδεύει. Και αυτό το βορβορώδες μικρο-ιδιοτελές υπόστρωμα, ενώ πάντα νικάει και διδάσκει και διαμορφώνει, ποτέ δεν εντοπίζεται. Ένας αόρατος, διάσπαρτος και χαμηλός πνιγμός μιας ολόκληρης κοινωνίας.

* Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr

πηγη: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=677460